Overheid en spoorwegen

De relatie tussen de overheid en de spoorwegen is boeiend. Die relatie is sinds het ontstaan van de spoorwegen voortdurend aan het veranderen. Tegenwoordig praten we over marktwerking en de meningen daarover zijn uiteenlopend. Bij het ontstaan van de spoorwegen werden de bouw en exploitatie van spoorwegen aan het particulier initiatief en het bedrijfsleven overgelaten. In landen om ons heen was dat vaak anders en bemoeide de staat zich met de aanleg van spoorlijnen. Pas in de tweede helft van de negentiende eeuw waren er redenen om ook in Nederland meer staatsbemoeienis te krijgen. Bescherming van reiziger en verlader, veiligheid van het treinverkeer en sociale aspecten van het personeel dwongen de overheid tot regelgeving. In de Eerste Wereldoorlog waren er militaire redenen die mede leidden tot de werkmaatschappij Nederlandsche Spoorwegen en uiteindelijk tot het ontstaan van de N.V. Nederlandse Spoorwegen. Vanaf 1990 werd de marktwerking geïntroduceerd, wat heeft geleid tot een nieuwe inrichting en organisatie van de spoorwegmarkt.