De eerste metrolijn van Nederland
Samengesteld door Nico Booij
Zo′n 50 jaar geleden werd er druk gewerkt aan de eerste metrolijn in Nederland. In die tijd maakten 4 tramlijnen gebruik van de oude Willemsbrug die nog uit 1870 dateerde, en die al het verkeer van het centrum van Rotterdam naar het zuidelijk stadsdeel al lang niet meer kon verwerken. Aanvankelijk werd besloten tot de bouw van een tramtunnel onder de Nieuwe Maas door, maar later bleek uit vervoersprognoses dat deze ook weer een kleine capaciteit zou hebben. En zo werd in 1960 begonnen aan de bouw van een metrolijn van het Centraal Station naar het Zuidplein, met een lengte van 5,9 km. Een tramliefhebber zoals ik had liever een tramtunnel gezien, maar achteraf is de juistheid van de keuze onbetwistbaar.
Voor de bouwmethode van het ondergrondse en het rivierkruisende deel werd teruggegrepen op een bouwmethode waar zo′n 15 jaar eerder bij de bouw van de Maastunnel al ervaring mee was opgedaan. Betonnen tunnelstukken werden in bouwdokken vervaardigd en drijvend naar hun definitieve bestemming vervoerd om daar te worden afgezonken. Dat bracht wel met zich mee dat in de Coolsingel midden in de stad tijdelijk weer een gracht werd gegraven, hetgeen het nodige ongemak met zich mee bracht; kennelijk dachten Rotterdammers in die tijd niet negatief over bouwactiviteiten, want veel weerstand was er niet tegen deze oplossing. Voor het ondergrondse deel kwamen er twee bouwdokken, de ene bij het Weena en de andere bij de Blaak. Van beide is niets meer te zien. Wel te zien is nog het bouwdok voor het deel onder de rivier, dat op de westpunt van het eiland Van Brienenoord is aangelegd.
Bouwdok aan het Weena. Op de achtergrond de nog bestaande huizen aan de Delftsestraat. Nu staan op de plek van het bouwdok het hoofdkantoor van Unilever en het ING-gebouw. Fotograaf onbekend; verzameling SNR
Een tunnelstuk voor het station Stadhuis wordt naar zijn definitieve plaats versleept. Op de achtergrond het Hofplein, het drukste kruispunt in de binnenstad. Op een tijdelijke brug over het kanaal rijdt een tram van het Hofplein naar het Weena. Juli 1963; prentbriefkaart uitgegeven door het RET-mannenkoor; verzameling SNR.
Metrostation Leuvehaven dat als eerste werd afgebouwd om aan het publiek te laten zien hoe het moest worden. Prentbriefkaart uit de verzameling van SNR.
Het voormalige bouwdok op het eiland Van Brienenoord; destijds een drukke bouwplaats, nu een rechthoekige vijver in het groen. Foto Nico Booij
In het zuidelijk stadsdeel werd de metro op een viadukt gebouwd. Velen in dit stadsdeel hadden liever een tunnel gezien, en sommigen zagen er het zoveelste bewijs in van de achterstelling van de zuiderlingen. Op de foto zijn de pylonen van het viadukt op de Mijnsherenlaan te zien. Voor de bouw van de metro reed hier tramlijn 12. 20 februari 1965, fotograaf onbekend; verzameling SNR
Aan de Hilledijk werd een remise gebouwd voor zowel de metro als voor de enig overgebleven tramlijn op Zuid, lijn 2. Hier ziet u de aftakking naar de remise. De remise en de aftakking zijn intussen verdwenen; als je tussen de stations Wilhelminaplein en Rijnhaven goed oplet, kun je nog zien waar hij gezeten heeft. Foto Wout Jansen, 22 maart 1967.
Metro-emplacement Hilledijk in aanbouw met RET-loc. Foto Wout Jansen, 24 februari 1967
RET metroloc 1002 op het viaduct naar de remise Hilledijk; onder het viaduct door zijn goederenwagens te zien op het NS-emplacement Feijenoord. Foto Wout Jansen, 28 september 1967
Remise met enkele metro-stellen. Foto Wout Jansen, 5 november 1966
Station Zuidplein in aanbouw met dieselloc Klaartje. Foto Wout Jansen,
Station Zuidplein na voltooiing; het winkelcentrum Zuidplein was er in het begin nog niet, dit staat nu op de plek waar de foto gemaakt is. Het Zuidplein was het centrum van alle buslijnen op Zuid. Prentbriefkaart uit de verzameling van Nico Booij
Lijnennet van de RET in 1979. Het Zuidplein was en is het centrale punt van de buslijnen van Zuid. Er was tot de bouw van de Erasmusbrug maar 1 tramlijn op Zuid, lijn 2 van Charlois tot IJsselmonde. Bij het metro-station Maashaven kan men overstappen van de metro op lijn 2. Ook is te zien dat de metrolijn in 1979 al was doorgetrokken naar Hoogvliet. Verz. Nico Booij
Het station Maashaven. Prentbriefkaart uit de verzameling van SNR
Het traject tussen de stations Rijnhaven en Maashaven. Voor de bewoners van Zuid is het misschien niet zo leuk dat de metro hier bovengronds rijdt, voor de reiziger is er op dit gedeelte altijd wat te zien. Verz. Nico Booij
Zoals de vorige foto en deze laten zien, zijn er flink wat prentbriefkaarten van de metro gemaakt. De metro is door de Rotterdammers dan ook altijd goed gewaardeerd. Hier een blik op het interieur van het metro-station Centraal. Op deze foto lijkt het nog heel wat, maar eigenlijk was het erg krap; het perron was smal en het plafond was laag. Het station is nu in verband met de verlenging naar Den Haag ingrijpend verbouwd waarbij het veel ruimer is geworden. Prentbriefkaart uit de verzameling van SNR.
15 december 2014