Winterreis 2011
door Paul Muré
De winterreis van 16 tot en met 27 februari 2011 voert onder de titel ‘Tussen Moldau en Tatra’ naar Tsjechië en Slowakije. Voor de SNE zijn dit zeker geen onbekende landen, maar tussen Praag en Stary Smokovec is genoeg te zien om er ook deze keer een boeiende reis van te maken.
De groep van 47 deelnemers (waaronder maar liefst 10 echtparen!) verzamelt zich op diverse opstappunten in de trein van Schiphol naar Berlijn. Er heerst al direct een geanimeerde sfeer. Na aankomst in Berlijn blijkt de overstaptijd ruim voldoende om de opgelopen vertraging op te vangen en op het Hauptbahnhof rond te kijken. In de middag en avond wordt via Dresden doorgereisd naar Praag, waarbij in het Tsjechische restauratierijtuig een uitstekende maaltijd wordt geserveerd.
De volgende (donder)dag is meteen een vrije dag, waarop de meeste reisgenoten in Praag blijven en het grote tramnet en de stad verkennen. Maar anderen maken toch een treinrit in de omgeving; enkelen brengen zelfs een bezoek aan het voormalige concentratiekamp Theresienstadt.
Op vrijdag 18 februari is er een mooie excursie met dieselmotorwagen M262.1117 en een passend aanhangrijtuig over lokale spoorlijnen ten zuiden van de hoofdstad. Het blijft altijd weer een belevenis om onbekende lokale lijnen te berijden en onderweg de meest verrassende zaken waar te nemen: van ronduit spectaculaire fotostops tussen scherpe rotspunten of op een viaduct, tot ingeslapen stationnetjes, waar een lokale bewoner in de tuin een kas van oude plastic flessen heeft gebouwd of waar de omgeving nog een sfeer van 40 jaar geleden ademt. De inwendige mens komt tijdens de rit niets tekort en de organisatie is prima.
Een tramrit met twee museumtramstellen op zaterdag vormt de afsluiting van het bezoek aan Praag, waarbij een groot deel van het net in de schitterende binnenstad wordt bereden en ook het omvangrijke trammuseum wordt bezocht. De modelspoorliefhebbers kunnen eventueel vroeg opstaan voor een kort bezoek aan een modelspoorbeurs bij het Masarykovo-station. Per intercity gaat het vervolgens naar Brno, waar opnieuw een vrije dag is en de groep zich opsplitst in diverse interessegebieden: het trambedrijf met een grote variatie aan materieel, de fraaie stad met opvallende klassieke en moderne architectuur of toch nog weer een treinrit in de omgeving. Intussen heeft de zon zich de afgelopen dagen nog niet vertoond en is het soms onaangenaam koud. En sneeuw is er vrijwel helemaal niet…
Op maandag 21 februari reizen we dan van Brno via Bratislava naar het Tatra-gebergte in Slowakije. Zelfs daar ligt relatief weinig sneeuw, maar is het wel ijzig koud en… er schijnt een stralende zon. Werkelijk schitterend zijn de dik berijpte bomen, een gevolg van de nachtelijke mistbanken. Indrukwekkend zijn verder de nog zichtbare gevolgen van een orkaan vier jaar geleden, die grote percelen bos heeft neergehaald. We maken vanuit een comfortabel hotel in Starý Smokovec kennis met het moderne Zwitserse materieel van de elektrische meterspoorlijnen en maken de volgende dag een prachtige excursie met de historische ‘Kométa-. De rit begint na een bezoek aan de werkplaats in Poprad, waar ook het oudere materieel en enkele andere museumwagens te zien zijn. De rit omvat diverse fraaie fotostops en ‘s middags kan eventueel op eigen gelegenheid worden teruggereisd. Dat laatste kan dan worden gecombineerd met een wandeling door het sprookjesachtige landschap of een bezoek aan de tandradlijn van Strbské Pleso naar Strba. En wie aan het eind van de dag verkleumd is, kan in de sauna van het hotel weer bijkomen.
Op woensdag verlaten we de Hoge Tatra en reizen we terug naar Tsjechië, waar in Olomouc een verrassing wacht: de groep wordt van het station niet zoals aangekondigd per bus afgehaald, maar met een museumtram; een aardig cadeau voor de jarige NVBS-voorzitter! In de middag is er dan nog ruimschoots gelegenheid ook deze mooie stad met zijn tram te bezoeken.
Een winterreis zonder stoom is eigenlijk niet denkbaar. Daarom wordt vanuit Olomouc een excursie gemaakt naar de smalspoorlijn Třemešnáve Slezsku – Osoblaha, tegen de Poolse grens. De rit erheen en terug met een reguliere dieseltrein is trouwens ook een belevenis en landschappelijk schitterend. Op het smalspoor worden we enthousiast ontvangen en reizen we eerst met de gewone diensttrein naar Osoblaha, waartoe deze tot twee rijtuigen is verlengd. Aldaar staat de stoomloc gereed en vormt een eenvoudige warme lunch de opmaat voor de beproeving die ‘s middags volgt: de fotograferende deelnemers (de meeste dus…) worden voor de stoomrit geacht in een open rijtuig plaats te nemen! Ondanks de winterse kou doorstaat iedereen deze uitdaging echter en levert het sfeervolle opnamen op bij de vele stops langs de vrije baan of op idyllische stationnetjes.
De terugreis begint min of meer al op 25 februari met de treinreis van Olomouc naar Praag en – na een ruime pauze – langs de Moldau en de Elbe naar Dresden, om in de middag de laatste standplaats van de reis te bereiken in Chemnitz. Karl Marx, die deze stad in 40 jaar DDR zijn naam gaf, staat er nog stevig op zijn sokkel, maar inmiddels heeft het nodige kapitaal gezorgd dat het in de Tweede Wereldoorlog zwaar verwoeste en in de DDR-tijd slechts provisorisch opgebouwde centrum weer enigszins levendig is. Doordat het al iets langer licht blijft, kan na aankomst nog iets van deze stad en natuurlijk ook van de tram gezien worden.
De laatste excursiedag blijft het onverminderd zonnig als we met een ‘Ferkeltaxe ‘ (een Oost-Duitse railbus) aan een schitterende rondrit door Saksen beginnen. Vanuit Chemnitz eerst via Annaberg-Buchholz naar Cranzahl, alwaar een retourrit wordt gemaakt met de stoomtrein van de Fichtelbergbahn naar Kurort Oberwiesenthal. De winter is hier nog niet voorbij en eindelijk kunnen we genieten van de combinatie zon, stoom en sneeuw. De lunch (Zigeunerschnitzel mit Pommes) in hotel Zum Alten Brauhaus smaakt voortreffelijk, evenals de aanblik van het ijzeren viaduct met stoomtrein.
Een nog veel mooier ijzeren viaduct passeren we later als we met de Ferkeltaxe de rit vanuit Cranzahl voortzetten. Na een interessante stop op het langzaam in een museumstation veranderende Schlettau bereiken we Markersbach, waar de laagstaande zon het mooiste licht laat schijnen op het grote viaduct en alle tijd wordt genomen het rode treintje helemaal terug te laten rijden ten behoeve van de fotografen. Zeer voldaan leggen we het bochtige traject naar Zwickau af, om ten slotte bij invallende duisternis met 90 km/u over de hoofdlijn naar Chemnitz terug te rollen. In het hotel wacht ‘s avonds het afscheidsdiner, dat gepaard gaat met lovende toespraken van enkele deelnemers.
Op zondag 27 februari wordt dan de thuisreis aanvaard, via Leipzig en Hannover, die geheel volgens dienstregeling verloopt, waarbij alleen de restauratieve voorzieningen in de IC naar Nederland duidelijk te wensen overlaten. Een zeer geslaagde en zeker ook gezellige winterreis met veel indrukken uit interessante plaatsen in Midden-Europa is ten einde.
De eerste dag van de reis was meteen een vrije dag om Praag te verkennen. Hier lok “Kladno” in het Nationaal Technisch Museum van Praag op 17 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
Een ander exponent was lok 252.008 (ex kkStB 301.09) uit 1881. Nationaal Technisch Museum van Praag op 17 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
De 9039 is een van de laatste KT8-wagens in Praag in de originele uitvoering. Hier rijdt deze wagen op de Nabrezi Kapitana Jarose op 17 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
18 februari stond in het teken van een rondrit met een motorwagen van de reekst 831 (M262.1117) van de KZC. Hier staat de motorwagen gereed voor vertrek op het Praagse Hoofdstation (Praha Hl.N.) Foto: Ernst van Gulden
Na een kruising in Praha-Branik was de eerste echte fotostop in Davle, 18 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
Een markant punt op de lijn Praha-Vrane nad Vltavou-Cercany is deze uitsnede tussen Petrov u Prahy en Luka pod Medníkem, 18 februari 2011. Foto: Ernst van Gulden
Niet veel verder op de lijn ligt het dalviaduct tussen Luka pod Medníkem en Jílové u Prahy, 18 februari 2011. Foto: Ernst van Gulden
Een wat langer oponthoud, vanwege een kruisende en inhalende trein was er in Sazava, 18 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
Als tweede rijtuig was er een bijwagen van het type Bix als buffetwagen ingericht. Sazava, 18 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
Bij Samopse liggen twee tunnels op redelijk grote hoogte vlak achter elkaar, 18 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
Bij Ledecko wordt de route langs de Sazava verlaten en rijden we weer naar het noorden, 18 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
Inmiddels stilgelegd is de lijn Bosice – Becvary. Met zeer veel moeite mocht de NVBS deze route nog berijden. De trein staat hier in het kopstation halverwege de lijn: Zasmuky, 18 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
Landelijk tafereel in Bosice bij aankomst van de excursietrein uit Kourim. 18 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
Op de terugrit naar Praag werd er door wat onhandig beveiligingswerk bijna een uur vertraging in Planany opgelopen, 18 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
Het eerste deel van de rondrit door Praag werd met de motorwagens 2272 (gebouwd door Ringhoffer in 1930) en 5002 (T1-motorwagen gebouwd door Tatra in 1952) gereden. Praag Jindrisska, 19 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
De beide rondritwagens naast elkaar in de eindlus van het spoorwegstation Praha Smichov, 19 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
De beide excursiemotorwagen voor het grootste Stalinistische gebouw in Tsjechie: Hotel Crowne Plaza uit 1954 (eerder: Hotel Druzba, Hotel Cedok, Hotel International and Hotel Holiday Inn) in Praag. 18 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
T2 motorwagen uit 1955 in het Praagse Trammuseum, 19 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
Een van de laatste aanwinsten van het Praagse trambedrijf is deze Skoda tram van het type 15T (ForCity), 19 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
De voorkant van de Skoda 15T in het trammuseum van Praag, 19 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
Het tweede deel van de tramrondrit was weer met de 2272. Nu waren er echter 2 bijwagens bijgezet. Hier de combinatie tijdens een fotostop. Praha Hladkov, 19 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
ZSSK motorwagen 425.960-2 rijdt, met op de achtergrond de Hoge Tatra, van het depot in Poprad naar het station Poprad-Tatry. 21 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
Aankomst van de NVBS-groep in Stary Smokovec met rechts de ZSSK 425.956-0, 21 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
De groep wandelt in de Hoge Tatra naar het hotel. Stary Smokovec, 21 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
Gezicht op het dal vanuit mijn hotelkamer. Stary Smokovec, 22 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
In het depot van Poprad-Tatry stonden nog 2 oude motorwagens, die dienst deden op de lijn tot ongeveer 2002, 22 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
Ook in het depot van Poprad-Tatry stond deze 477.013 met de bijnaam Papegaai, 22 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
De excursietrein (Kometa) in het depot van Poprad voor de excursie. 22 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
Gezellige drukte in de excursietrein, 22 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
Onze excursietrein rijdt de Hoge Tatra tegemoet. Nova Lesna, 22 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
De excursietrein (Kometa) in het station van Stary Smokovec, 22 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
De excursietrein (Kometa) in het station van Stary Smokovec, 22 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
Voor het omlopen in Tatranska Lomnica moest eerst het spoor worden vrijgemaakt, 22 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
Het vertrek uit Tatranska Lomnica, 22 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
Weer terug in Stary Smokovec moest er gewacht worden op diverse kruisingen. Een van deze treinen was de ZSSK 425.965-1 Foto: Ernst van Gulden
Tijd om te genieten van de zon. Stary Smokovec, 22 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
De Kometa tijdens een fotostop in Tatranska Polianka. 22 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
Na een lange pauze in Strbske Pleso keert het stel hier weer terug naar Stary Smokovec. Vysne Hagy, 22 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
Als extraatje werd in Olomouc de tram ingezet naar het hotel. Olomouc Hlavni Nadrazi, 23 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
De koffers werden op het balkon gelaten. Olomouc Hlavni Nadrazi, 23 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
Een T3 van het Trambedrijf van Olomouc (DPMO) in de eindlus van lijn 4. Olomouc Pavlovicky, 23 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
Op de heenweg naar Tremesna ve Slezsku werd gebruik gemaakt van deze CD-Regionova Trio met het nummer 814.233-3. Bruntal, 24 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
Van Tremesna ve Slezsku ging het verder met de regionale smalspoortrein naar Osoblaha getrokken door de CD 705.913-2. Tremesna ve Sleszku, 24 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
In Osoblaha wachtte de stoomlok al voor het depot, 24 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
Toespraak en welkomstwoord voor de stoomrit, Osoblaha, 24 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
Lunch in het stationsgebouwtje te Osoblaha, 24 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
Het personeel van onze trein voor de U57.001. Osoblaha , 24 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
Na het vertrek van de reguliere diensttrein werd de stoomloc voor onze trein gezet. Osoblaha, 24 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
Koersbord, 24 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
Schijnvertrek uit Osoblaha, 24 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
Vol verwachting staat iedereen te wachten in Slezske Rudoltice … Foto: Ernst van Gulden
… totdat de trein met een fraaie rookpluim vertrekt, 24 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
Een ander perspectief van loc U57.001. Slezske Rudoltice, 24 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
Een op hol geslagen roedel herten probeert voor de trein langs een veilig heenkomen te zoeken. Slezske Rudoltice, 24 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
Aankomst in Liptan, 24 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
De excursietrein wacht op de kruising in Liptan, 24 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
Fotostop net voorbij Liptan, 24 februari 2011 Foto: Ernst van Gulden
Na aankomst in Tremesna ve Slezsku werd de trein weggerangeerd door lok Tu38.001 Foto: Ernst van Gulden