Verslag Schönes Wochenende Leipzig

28 juli 2022

door Paul Muré

Op donderdag 28 juli 2022  verzamelen zich in trein IC 143 van Amsterdam naar Berlijn 43 deelnemers voor een vijfdaagse reis naar Leipzig. Na opheffing van de meeste corona-beperkingen is reizen weer mogelijk en daar kijkt iedereen naar uit. Voor schrijver dezes begint de reis in Deventer waar de trein circa 5 minuten te laat binnenkomt. Vanwege werkzaamheden voert de eerste etappe tot Hannover met een ommetje via Münster, weliswaar ingecalculeerd in de dienstregeling, maar toch goed voor verder oplopende vertraging. Vanaf Hannover reizen we met regionale treinen verder via Braunschweig, Magdeburg en Halle. Enkele dagen voor vertrek werd namelijk duidelijk dat de oorspronkelijke route via Goslar vanwege werkzaamheden niet mogelijk is. Jammer, want dat zou landschappelijk aantrekkelijker zijn geweest. Nu berijden we grotendeels de oude doorgaande lijn richting Berlijn, maar wel met relatief langzame treinen. Hoewel iedereen uiteindelijk steeds een zitplaats vindt, is het reizen met regionale treinen niet altijd een genoegen, zeker nu het erg warm is, de treinen druk zijn vanwege het 9-Euro-Ticket en bijvoorbeeld de overstap in Braunschweig maar net goed gaat doordat de trappen naar de perrons vanwege werkzaamheden volledig verstopt raken! Uiteindelijk komen we een uur later dan gepland aan in Leipzig, waar een korte wandeling naar het Intercityhotel volgt en het diner door reisleider Han Duijve al naar 21.00 uur is verplaatst. Uniek voor deze reis is vervolgens dat de reisleider meteen al door een van de deelneemsters wordt toegesproken en bedankt voor de organisatie, omdat dit de eerste en tegelijk de laatste gezamenlijke maaltijd is!

Op de tweede dag is er een excursie met een ‘Ferkeltaxe’, een voormalige Oost-Duitse railbus met het nummer VT 2.09.271 van Köstner-Schienenbusreisen uit Chemnitz. Deze vertrekt om 9.02 uur van het immense Leipziger Hauptbahnhof, aanvankelijk van spoor 14, maar op het laatst van het buiten de kap gelegen kopspoortje 18a. De wandeling daarheen is een voorproefje voor wat later volgt. De rit gaat met een stop in Leipzig-Thekla eerst naar Falkenberg (Elster), waar we een bezoek brengen aan de aldaar gevestigde locomotievenverzameling van de heer Falz, gelieerd aan het Dampflok-Museum Hermeskeil (en niet te verwarren met het Brandenburgisches Eisenbahnmuseum Falkenberg!). Het museum wordt bereikt na een bijna drie kwartier(!) durende wandeling, wat voor sommige reisgenoten toch wat veel is. En wie dan in een ‘mooi’ museum denkt te komen wacht wellicht een teleurstelling.
Evenals in het soortgelijke ‘museum’ in Hermeskeil vinden we hier een eindeloos grote collectie van voornamelijk stoomlocomotieven, de meeste in desolate toestand, opgesteld in lange rijen op een voormalig locdepot. Ook de ronde locloods staat helemaal vol, deels ook met diesellocs, maar ook met een verzameling oude Oost-Duitse auto’s en andere voertuigen. Het is enerzijds curieus, maar anderzijds, voor wie er oog voor heeft, zeer fotogeniek. De buiten opgestelde machines in roestige kleuren, vaak overwoekerd door plantengroei, vormen een surrealistische en verstilde wereld. Het is zeker interessant om hier rond te lopen en vooral sfeer te proeven. Maar het uiteindelijke doel van deze verzameling – er staan alleen al zo’n 30 locs van de serie 52 – is toch onduidelijk.

Een deel van de locomotievenverzameling Falz te Falkenberg, 29 juli 2022. Foto: Paul Muré.

Na afloop wordt de voettocht terug naar het station voor enkele oudere deelnemers vergemakkelijkt door een ritje in de historische auto van een museummedewerker en voor enkele anderen door een toevallig passerende lijnbus. Dat biedt op het station gelegenheid om de eenvoudige eetgelegenheid uit te proberen en/of het interessante railverkeer op dit bijzondere kruisingsstation gade te slaan. Ooit kwamen hier 7 spoorlijnen met reizigersvervoer samen!
De rit met de railbus wordt tot Zeithain voortgezet over een lijn die nu alleen nog goederenvervoer kent en dan verder door naar Cossebaude, niet ver van Dresden. Na kopmaken en een fotostop vervolgen we de rit via Meiβen Triebischtal en Nossen naar Döbeln Hbf, deels ook weer over een goederentraject. De fotostop in Roβwein vormt door de klassieke seinbrug een hoogtepunt; de noodremming kort voor Döbeln vanwege door vandalen op de rails gelegde metalen voorwerpen is dan een dieptepunt, maar blijkt gelukkig slechts tot geringe schade te hebben geleid. Intussen barst in Döbeln een verfrissende regenbui los voordat de rit verder met fotostops in Klosterbuch, Naunhof en Beucha terug naar Leipzig voert, waar we stipt om 19.40 uur arriveren en ieder zelf de stad in kan om iets te eten.

Ferkeltaxe VT 2.09.271 maakt kop in Cossebaude, 27 juli 2022. Foto: Paul Muré.

 

Fotostop te Nossen, 29 juli 2022. Foto: Paul Muré.

 

Fotostop te Döbeln Hbf, 29 juli 2022. Foto: Paul Muré.

 

Fotostop te Naunhof, 29 juli 2022. Foto: Paul Muré.

Op zaterdag is er ’s morgens eerst een tramexcursie in Leipzig met het fraaie LOWA-museumstel 1601 + 803. We vertrekken om 9.00 uur van de Wilhelm-Leuschner-Platz en maken een mooie rit door een deel van de stad. Om te beginnen rijden we een rondje om een reisgenoot op te halen die de tram net gemist heeft. De conducteur op de bijwagen moet even ‘ontdooien’, maar vertelt gaandeweg steeds meer wetenswaardigheden over de stad. Opvallend is dat er nog veel straten zijn met mooie vooroorlogse huizen en gebouwen. Veel is gerestaureerd, maar de sfeer van de voormalige DDR is hier en daar nog tastbaar. De huidige tijdgeest wordt weerspiegeld door een Oekraïense vlag op het voormalige gebouw van de Stasi. Er zijn verschillende fotostops en het rode tramstel trekt veel bekijks. Jammer is wel dat de dag wat regenachtig is begonnen.

LOWA-museumstel 1601 met bijwagen 1803 in Leipzig Plagwitz, 30 juli 2022. Foto: Paul Muré.

De tramrit eindigt in het trammuseum in de remise Apelstraße, waar zo’n 30 tramwagens en een aantal autobussen een plaats vinden. Voor degenen die het museum al eerder bezochten  is het een verrassing dat het nu op een andere plek is gevestigd dan destijds in de remise Möckern. Maar men heeft hier meer ruimte en naast de collectie trams en bussen kunnen nu ook veel andere voorwerpen worden getoond. De vrijwilligster van het museum opent de winkel, zodat eventueel nog een mooi boek kan worden aangeschaft.

Rond half een is iedereen wel uitgekeken en is de rest van de dag vrij. De regen is opgehouden te vallen en in kleine groepjes gaat het richting stad. Ondergetekende maakt gebruik van het 9-Euro-Ticket om ’s middags enkele buiten het normale dagkaarttarief vallende eindpunten te bereiken. Eerst lijn 11 naar Schkeuditz, een lijn met verderop een landelijk karakter en aan het eindpunt een oude remise. Vervolgens willen we naar Taucha, in het noordoosten, maar terug in het centrum verschijnt opeens op lijn 1 een van de allerlaatste Tatra-tramstellen. Dus besluiten we snel dáár in te stappen. De rit voert naar Knautkleeberg, waar in de lus nog zo’n stel blijkt te staan en er 2 naast elkaar gefotografeerd kunnen worden. Een halte terug kan het tramstel op een enkelsporig traject vastgelegd worden.
Na een onderbreking op een mooi punt in de stad waar het riviertje de Weiβe Elster stroomt, besluiten we om toch nog lijn 3 helemaal af te rijden naar Taucha. Dat blijkt een aardig dorpje te zijn, waar het prima lukt om lekker te eten en na afloop met de S-Bahn terug te keren naar het Hauptbahnhof. Intussen heeft onze reisleider bericht ontvangen dat er op de terugweg, aanstaande maandag, een probleem is, doordat de ICE Frankfurt – Amsterdam is ingekort tot Düsseldorf – Amsterdam. Dat betekent eerst naar het ‘Reisezentrum’ om de reserveringen om te boeken naar een andere trein. En omdat het al avond is kan dat pas morgenochtend na 10.00 uur…

Bij het ontbijt op zondagochtend hebben zich verschillende groepjes gevormd om samen de vrije dag door te brengen. Anderen gaan alleen op stap. Een aantal mensen blijft in Leipzig voor bezoek aan museum, kerk of concert. De meesten gaan op stap met het 9-Euro-Ticket. Dresden, Halberstadt, Halle en het openluchtmuseum Ferropolis zijn enkele van de bezochte plaatsen. Ondergetekende gaat met een groepje van drie naar Naumburg. Vanwege werkzaamheden voert de treinrit daarheen via Halle. Dat biedt gelegenheid in Halle nog een paar tramplaatjes te maken. De treinen zijn opnieuw erg vol. Naumburg heeft niet alleen een piepklein trambedrijfje (één lijn met 1 dienstwagen!), maar is ook een verrassend leuk stadje. De meeste gebouwen zijn fraai gerestaureerd. Er is prima gelegenheid voor de lunch, een tramrit en een wandeling door het stadje en langs de trambaan, die de afgelopen jaren deels is verlegd en vernieuwd, maar waar de sfeer van vroeger nog volop aanwezig is. De terugreis maken we bij toeval met een rechtstreekse trein Fürth –  Leipzig, die alleen op zondag rijdt en bestaat uit een ex-DR-loc serie 112 met rode ‘Silberlingen’. Deze rijdt niet via Halle, maar over een verbindingsboog buiten die stad om. De drukte wordt ruimschoots gecompenseerd door het reisgenot in deze klassieke getrokken trein, zoals je dat ooit decennia lang in Duitsland kon ervaren. De open ramen zijn een genoegen op deze warme zomerdag en we zijn ruim 20 minuten sneller terug dan normaal! Na afloop is er nog tijd om op het station rond te kijken of een paar trams te fotograferen, waarbij een toevallig passerende Tatra-werkwagen een mooie toegift is. Daarna kunnen we nog wat sfeer in de stad opsnuiven en een terras opzoeken voor het avondeten.

Motorwagen 51 in Naumburg bij de halte Jägerplatz, 31 juli 2022. Foto: Paul Muré.

 

De zondagse trein uit Fürth wordt op Leipzig Hbf afgerangeerd, 31 juli 2022. Foto: Paul Muré.

Op maandag 2 augustus zit het er bijna op als de groep om 8.48 uur op het station verzamelt voor de thuisreis. Eerst gaat het met een ICE van Leipzig naar Frankfurt, waar een langere pauze is gepland. We rijden over de relatief nieuwe hogesnelheidslijn Halle – Erfurt en verder buiten Bebra om via Fulda over klassieke baanvakken. Onderweg ontstaat weer vertraging. In Frankfurt is de oorspronkelijke pauze ingekort, omdat, zoals eerder gezegd, de ICE naar Amsterdam pas vanaf Düsseldorf zal vertrekken. Onze reisleider heeft gisteren kans gezien de reserveringen om te boeken naar een vervangende ICE. Die vertrekt even over enen uit Frankfurt, maar bouwt door grote drukte ook weer vertraging op. Op Frankfurt Flughafen wordt het zo vol dat men pas wil vertrekken als een aantal reizigers weer is uitgestapt. Dat lukt kennelijk, want een kwartiertje later wordt koers gezet richting Bonn-Siegburg. De snelheidsmeter wijst op een gegeven moment 305 km/h aan(!), maar desondanks is de aankomst in Düsseldorf toch ook weer later dan gepland. Het is duidelijk dat de Duitse spoorwegen ernstig leiden onder de grote drukte en veel defect materieel. Het vertrek voor de laatste etappe van Düsseldorf naar Amsterdam is dan vrijwel op tijd en de rijtijd kennelijk zodanig dat we uiteindelijk stipt om 16.27 uur Arnhem bereiken, ondanks dat die trein in Duisburg ook weer volledig volloopt. Voor schrijver dezes is het in Arnhem afscheid nemen van de groep; een paar anderen hadden dat overigens in Leipzig al gedaan omdat ze nog doorgaan naar Berlijn respectievelijk Tsjechië.

Daarmee komt een einde aan een intensieve reis. We hebben in vijf dagen heel veel gezien en ook genoten van het feit dat het reizen na de corona-beperkingen weer bijna als vanouds mogelijk is. Wel zijn naast het warme weer de huidige drukte,  de vele vertragingen en uitval van treinen wegens defect materieel iets dat het reizen in Duitsland meer uitdagend maakt dan voorheen. Maar misschien is de oude slogan van de spoorwegen in Oost-Europa – ‘het maakt niet uit hoeveel vertraging de trein heeft, je komt altijd op tijd aan’ (ingegeven door een destijds vaak grote reserve in rijtijd) – ook wel een beetje van toepassing op deze SNE-reis naar Leipzig. Want ondanks de ongemakken komen we wel (zoals NS tegenwoordig zegt) ‘keurig’ op tijd terug in Nederland. Ten slotte past een woord van dank aan Han Duijve voor de organisatie van deze interessante reis. Dat geldt ook voor de mensen die verder actief zijn geweest tijdens onze excursies.