Schönes Wochende Berlijn

door Jan Veerkamp

Das ist Berlin, Berlin, die ewig junger Stadt, die Perle an der Spree – Hildegard Knef

Binnen het totale palet van NVBS-excursies heeft het Schönes Wochenende een zeer populaire plaats verworven. Dat bleek ook dit jaar weer: er was een groep van 53 personen, die naar deze bijzondere stad wilde. De trein vanaf het begin van een excursie doet altijd een beetje denken aan een bezemwagen, die vanaf het beginstation steeds meer mensen meevoert. Deze keer was de start op Schiphol. Einddoel was dan wel Berlijn, maar Lüneburg was het eerste doel. Op weg naar deze bestemming leverde de overstap in Osnabrück weer een bekende NVBS-foklore op: de groep posteerde zich voor de deuren van de rijtuigen waar plaatsen zijn gereserveerd, bestormde de trein, en de minder geroutineerde reizigers die er niets te zoeken hadden, werden daar wel op gewezen. Twee minuten later bleek iedereen dan toch te zitten. Via Hamburg-Harburg bereikten we Lüneburg.

Daar wachtte een excursie met de Heide-Express naar Bleckede (en terug). Een dieselrit, een MAK diesellok D 46.01 uit 1954 die twee zgn. Umbauwagens plus bagagewagen trok. Voor de leek: het interieur is duidelijk jaren vijftig, het materieel 3-assig, met een balkon voor en achter. Maar nee, het zijn vooroorlogse coupé-ruituigen, die aan het begin van het Duitse Wirtschaftswunder van een nieuwe bovenbouw zijn voorzien. Het werd een prachtige rit, rustig boemelend door een glooiend landschap, met afwisselend wuivend graan, bos, hei en grasland. En er reed een provisorische restauratie mee, het gekoelde bier was als eerste op. Terug in Lüneburg bleek hoe aardig het stadje was, en hoe fenomenaal het hotel. Eén van de deelnemers die voor het eerst meeging werd er voorzichtig op gewezen dat de hotels niet altijd dit comfortniveau zouden hebben.

Vrijdag was er in de ochtend nog een rit met een “moderne” MAK-motorwagen, meer bekend als een Schienenbus, ofwel een railbus. Deze vertrok van Lüneburg Süd, ooit het tweede station van dit toch niet zo grote stadje. Rustig brommend deed deze bus van hem wat verwacht werd, over de baan van de Osthannoverische Eisenbahnen naar Soltau. In dit slaperige stadje konden we lunchen, jammer dat het ging regenen. Via Uelzen en Stendal bereikten we later die dag Berlijn, met een overstap op het nieuwe Hauptbahnhof naar station Gesundbrunnen, waar op minder dan 5 minuten hotel Holiday Inn ons wachtte. Onderweg was veel gesproken over de problemen die de week ervoor bekend waren geworden over niet functionerend materieel van de Berliner S-Bahn, waardoor veel uitval van treinen plaatsvond.

In het weekend dat wij er waren trad een nooddienstregeling in werking. En die bleek nog aardig te werken ook. De dag was nog niet voorbij voor de 43 deelnemers aan de Tunnel Tour Berlin im U-Bahn Cabrio, een rondrit in open rijtuigen door een deel van de tunnels van de U-Bahn. Gründlich deutsch georganiseerd, zowel qua veiligheid (streng toezicht, helm op, niets buitensteken! zitten blijven!) als qua wetenswaardigheden over bouwstijl en niet te vergeten het functioneren van dit bedrijf tijdens de deling van Berlijn. We reden vanaf Berlin Alexanderplatz in twee uur een lus via onder meer Gesundbrunnen, Friedrichstrasse, Stadtmitte, Hermannplatz en Kottbuser Tor tussen de normale dienst door. Dit laatste leverde bij het passeren van de stations soms hilarische taferelen op. Voor de liefhebbers, de open rijtuigen werden getrokken door een accu-locomotief uit 1997. Het waren ten dele lijnen die tijdens de deling van de stad tot het West-Berlijnse net van de U-Bahn behoorden, en dus op halve snelheid de stations die in Oost lagen passeerden, op weg van het ene deel van West-Berlijn naar het andere westelijk deel van de stad.

Zaterdag stond er nog een Schienenbusrit op het programma, op het net van de Heidekrautbahn, met ten dele een traject dat tijdens de deling zowat op de grens tussen oost en west lag. De lijn bleef tijdens die periode zelfs in dienst voor goederentransport. We reden Berlijn uit in noordelijke richting en kwamen via Gross-Schönebeck en Schmachtenhagen in Basdorf. Aldaar een leuk museum en een lekkere barbecue, bereid door de Berliner Eisenbahnfreunde. Een paar dorpen verderop, in Schmachtenhagen, werd koffie geserveerd op een soort boerenmarkt waar veel lokale producten verkocht werden. Wie wilde kon inhaken en meedeinen met een boerenblaaskapel.

Terug mocht onze Schienenbus gebruik maken van de regiosporen van het Stadbahnnet en kon ons zo in één keer terug brengen naar ons station Gesundbrunnen. Ons railvoertuig dat niet harder dan 80 km mocht rijden, liet vele verbaasde Berlijners achter toen we stations passeerden met meer dan 100 km per uur. Was dit ook het gevolg van de problemen bij de Stadtbahn, zal menigeen misschien gedacht hebben…. En ik wist niet dat boemelen in een Schienenbus zo leuk kon zijn. We waren aan het einde van de middag terug in het hotel. En daarna was iedereen vrij om te doen en te laten wat hij of zij wilde. Dat gold ook voor de daaropvolgende zondag. Sommigen hadden een uitgekiende route om het totale Berlijnse tramnet in een dag te bereizen, anderen doken onder in musea, maakten een stadswandeling of wat dan ook. Of er velen waren die het Berlijnse nachtleven nog indoken? Uw chroniqueur in ieder geval niet.

Maandag was de laatste dag voor 27 van ons. Maar eerst was er nog iets moois: een prachtige rit met de Woltersdorfer Strassenbahn. Eerst een rit met de S-Bahn (nooddienstregeling) naar voorstadsstation Berlin-Rahnsdorf, waar de start van de tramrit was. Een rit met mooi oud materieel, diverse foto-stops, een bezichtiging van de remise, koffie met gebak aan het eindpunt in Schleuse, en toen in één ruk terug. Dat laatste ging dus het snelst, ongeveer 20 minuten. Degenen die huiswaarts keerden konden door naar het Hauptbahnhof, en keerden na het op tijd passeren van de Nederlandse grens toch met vertraging naar huis. Wellicht is het voor hen een troost te weten dat wij een dag later weliswaar zonder vertraging door Duitsland en Nederland reden, maar dat een hevig onweer werkelijk iedereen die nog een aansluitende verbinding had, alsnog een stevige vertraging opleverde. Sommigen kwamen laat thuis (zelf ontsprong ik die dans, omdat ik alleen op Duivendrecht op de metro hoefde over te stappen.) En zo keek iedereen terug op een mooi weekend, in een stad waar een bekende zangeres een koffer achterliet.

---