Stroom-lijning bij de NS (21 oktober)
Lezing door Jan Tromp op zaterdag 21 oktober 2023
Stroom-lijning bij de NS – Omslagpunten bij de elektrificatie vanaf 1908
Oktober is de Maand van de Geschiedenis, het grootste geschiedenisevenement van Nederland. Het thema is dit jaar ‘Eureka!’. De NVBS sluit hierop aan met een lezing van Jan Tromp over de omslagpunten bij de ontwikkeling van de elektrificatie van de spoorwegen in Nederland.
De in 1908 geopende Hofpleinlijn was een van de eerste geëlektrificeerde spoorlijnen van Europa en het viaduct door Rotterdam in deze spoorlijn was een van de eerste toepassingen van gewapend beton in Europa. Bij de elektrificatiegeschiedenis in Nederland zijn meer van dergelijke gebeurtenissen op te merken, zoals bijvoorbeeld de destijds gewaagde toepassing van kwikdampgelijkrichters in de onderstations van de Oude Lijn Amsterdam – Haarlem – Rotterdam in 1927. Ook het gebruik van eenvoudige industriële profielen (DIN-masten) in plaats van gecompliceerde, geklonken vakwerkmasten om het Middennet in 1938 van bovenleiding te kunnen voorzien, was een opmerkelijk kantelpunt.
Werden destijds de fundamenten van beton nog ter plekke gestort, na de Tweede Wereldoorlog is overgegaan op de toepassing van geprefabriceerde mastvoeten en werd het elektrificatieproces gestroomlijnd. Ook werden op grote schaal speciale betonnen portalen toegepast, weliswaar vanwege materiaalschaarste maar nu nog steeds overal in gebruik. In de huidige tijd worden naast de prefab mastvoeten ook innovatieve funderingen toegestaan, die onder meer in de slappe grond in het westen voor meer stabiliteit zorgen.
Een volgend omslagpunt is te vinden in de toepassing van andere stroomsystemen voor de Hogesnelheidslijn en de Betuweroute, namelijk wisselstroom 25 kV in plaats van het tot dan toe gebruikte gelijkstroomsysteem van 1500 V. Op dit moment is de discussie gaande om het spoorwegnet in Nederland van een andere spanningssoort te voorzien omdat het huidige gelijkstroomsysteem tegen zijn grenzen aanloopt. Het gaat dan om voor- en nadelen van 25 kV wisselstroom tegenover het Belgische systeem van 3000 V gelijkstroom.
Aanmelden
De lezing van Jan Tromp vindt plaats op zaterdag 21 oktober 2023 in NVBS Centraal. Aanvang 13.30, einde 15.30 uur. De winkel en de bibliotheek van de NVBS zijn op deze dag ook geopend.
De lezing is gratis. Vooraf aanmelden is noodzakelijk via Stroom-lijningbijdeNS.eventbrite.com.