Op de Rails – 2021 – nr. 8 (augustus)

Fabrikanten van Europees spoorwegmaterieel

door Wouter Radstake

  Serie ‘Europees jaar van het spoor’ – deel 7

Dit artikel geeft een overzicht van de ontwikkeling en de huidige positie en het productenpalet van de fabrikanten van Europees spoorwegmaterieel. Daarbij komen de bouwers en hun locomotieven, goederenwagens, rijtuigen en treinstellen aan bod. Met bewezen technologie werden maatseries gemaakt voor de spoorwegmaatschappijen in verschillende Europese landen. Later concentreerden materieelbouwers zich op de leveringen in eigen land en werden licenties voor bouw door anderen verleend. Pas sinds ongeveer twee decennia maken de fabrikanten toonbankproducten, de zogenaamde platforms.

NS ontwikkelde zelf of in samenwerking met de industrie veel materieeltypen. Redelijke standaard toonbankproducten waren in de jaren negentig van de vorige eeuw eigenlijk alleen de locomotiefseries 600, 1100, 1300, 1600, 1700 en 6400. Vergelijkbare locomotieven reden namelijk ook in andere landen. Op 23 mei 1993 biedt de materieelshow op het emplacement van Amsterdam Watergraafsmeer een goed overzicht van wat er allemaal aan materieel in Nederland werd ingezet.

Foto: Wouter Radstake.

Slijtvaste rails, een uitdaging

door Jan Roos

Waar voorwerpen langs elkaar bewegen, vindt slijtage plaats, ook bij het rollen van wielen op spoorrails. Bij toenemende belasting van het spoor neemt de slijtage toe. Omdat de gevolgen daarvan altijd nadelig zijn voor de bedrijfsvoering, wordt al vanaf het eerste vervoer over rails gezocht naar middelen om de slijtvastheid van rails en wielen te vergroten. Het vormde lange tijd een grote uitdaging voor de ingenieurs om steeds aan die vraag van het spoorbedrijf te kunnen voldoen.

Voorbeelden van ernstige slijtage: een stukje Barlow-rail uit Argentinië uit de 19e eeuw en daaronder een stukje originele rail van de Talyllyn Railway uit 1865.

Collectie Jan Roos.

De vierassers van Göteborg

door Frans Kristensen

Wie aan onze kant van het voormalige IJzeren Gordijn vierassers in de reguliere dienst wil zien, heeft anno 2021 niet zoveel mogelijkheden meer. In Milaan rijden na meer dan negentig jaar nog altijd Peter Witttrams, in feite rijdende monumenten. Daarnaast zijn er nog een paar andere steden. Zo is in Antwerpen de PCC nog in het stadsbeeld aanwezig. Ook in Göteborg rijden nog vierassers. Ze zijn daar nog altijd een alledaags gezicht op straat, maar niet lang meer.

Bij de halte Brunnsparken rijdt een tramstel zoals dat al tientallen jaren dienst doet in Göteborg. Voorop M29-tram 807 en daarachter M28 716, die dit jaar is afgevoerd; 19 augustus 2013.

Foto: Karel Hoorn.