Op de Rails – 2020 – nr. 8 (augustus)

De NZASM – De spoorwegen in Transvaal

door Henry van Amstel

Behalve diverse spoorwegmaatschappijen uit Nederlands-Indië was er rond 1900 nog een (buitenlandse) maatschappij in Nederland gevestigd. Het betrof de Nederlandsch-Zuid-Afrikaansche Spoorwegmaatschappij die een spoorwegnet van 1147 kilometer exploiteerde, in wat toentertijd officieel de Zuid-Afrikaanse Republiek en officieus Transvaal heette. Deze laatste naam zal hier worden gebruikt. In dit artikel wordt ingegaan op de korte maar turbulente geschiedenis van deze maatschappij. Rode draad was het realiseren van een spoorlijn van Pretoria naar de Indische Oceaan, reden waarom de nadruk op dit traject zal liggen.

Vice-president generaal Smit legt de eerste steen bij de bouw van de Komatibrug, 29 oktober 1890.
Foto’: ‘The buildings, steam engines and structures of the Netherlands South African Railway Company’
(Pretoria, 1988).

Lokaal succesvol, nooit doorgebroken: het matige succes van de monorail

door Rob Zoomer

Op de Rails gaat over treinen en trams, maar strikt genomen zou het blad ’Op twee Rails’ moeten heten. Monorailsystemen zijn hier al lang niet besproken, dus is het hoog tijd voor een overzicht. We behandelen
de twee belangrijkste systemen, werpen een korte blik op de geschiedenis en beschrijven een aantal markante bedrijven van de ongeveer 75 monorailsystemen die er op de wereld zijn.

De monorail van Osaka is gebouwd volgens het Alwegsysteem waarvan bouwer Hitachi de licentierechten heeft; 4 oktober 2017. Foto: André Knoerr.

De stations van London Underground (vervolg)

door Erwin Voorhaar

Het was de chaotische toestand van de busdiensten in de stad midden jaren twintig die de geesten rijp maakte voor een centrale coördinatie van het hele vervoersnetwerk in Londen. Op straat waren diverse concurrerende maatschappijen actief. Maar ook tussen de metro-, spoor- en trambedrijven ontbrak het aan de afstemming die nodig was voor een beter functionerend netwerk, ondanks het ijveren daarvoor van de UERL-directeuren.

Station East Finchley heeft zowel ronde, glazen trappenhuizen als rechte bouwvormen. Een treinstel
‘1995 Stock’ wacht op een volgende dienst op de Northern Line; 8 april 2013. Foto: Erwin Voorhaar.

Een blik in de archieven van de SNR:
Niets nieuws onder de zon

door Marco Moerland

De uitgebreide verzameling tramvervoerbewijzen van de Stichting NVBS-Railverzamelingen (SNR) in Amersfoort bevat plaatsbewijzen van de vroegste paardentrambedrijven tot recente OV-chipkaarten.
Bij vervoerbewijzen die gedurende een lange periode zijn uitgegeven, vallen aardige overeenkomsten waar te nemen.

Links: GETA Arnhem, stamkaart voor dagzegels heren, buitenkant, 1938; 208 x 120 mm.
Rechts: GETA Arnhem, stamkaart voor dagzegels dames, binnenzijde met zegels, 1936; 208 x 120 mm.