Op de Rails – 2010 – nr. 3 (maart)

Dienstregeling 2010: Goederenvervoer in Nederland

door Dennis Koster

In 2009 heeft het goederenvervoer per spoor ernstig te lijden gehad onder de gevolgen van de economische crisis. Het nam met 13 % flink af, maar men verwacht dit jaar de eerste tekenen van herstel. Verder kenmerkte de afgelopen periode zich door het samengaan van SNCF Fret, ITL en Veolia in Captrain, het verschijnen van TX Logistik en SBB Cargo op het Nederlandse spoor en het verschuiven van lading tussen de vervoerders, waarbij de grote (DB Schenker, Captrain) door scherpe tarieven vervoer van de kleinere ondernemers overnamen. Vooral het intermodale vervoer begint een opgaande lijn te vertonen, zowel in ons land als in de ons omringende landen. Containerexploitant Hupac heeft voor dit jaar al nieuwe verbindingen aangekondigd, zoals een trein voor megatrailers tussen Rotterdam en Novara (I) en een zelfde dienst op Antwerpen. Hoewel er dus een pril herstel is, zijn de afslankoperaties bij de meeste vervoerders in volle gang. Zo verliest bij DB Schenker (DBS) een kwart van de ongeveer achthonderd personeelsleden hun baan en ook ACTS gaat snijden in de kosten.

Spoorwegongeval in Elst

door P.W. van der Vlist

Het breken van een trekdraad voor de wisselbediening kan een foutieve wisselstand en daardoor een frontale botsing tot gevolg hebben, zoals in 1954 in Elst. Wat gebeurde er? Trein 516 van Nijmegen naar Amsterdam is op tijd uit Nijmegen vertrokken en moet stoppen in Elst. Trein 3212 van Enschede naar Roermond zal doorrijden. De treinen zijn onderweg als om 8.26u door de onderploegbaas van Weg & Werken een rijweg wordt gevraagd om een lorrie over te brengen van de sporen bij conservenfabriek Taminiau naar de los- en laadplaats. De seinhuiswachter legt hiervoor twee wissels in de juiste stand en de lorrie wordt overgebracht. Trein 516 meldt zich en op Post T worden de handelingen verricht voor binnenkomst op spoor IV. Eén wissel ligt nog in de stand die voor de lorrie nodig was en moet voor trein 516 dus worden teruggelegd. En dan gaat het mis: de trekdraad die het bedieningstoestel met dit wissel verbindt, breekt op het moment dat de tong bijna over de nok is gekomen; de wisseltong valt terug. De seinhuiswachter heeft niets in de gaten, hij heeft niet minder kracht nodig voor het trekken van het wissel dan anders. De wisselstand is weliswaar niet de gewenste, maar de wisseltong ligt wel in de eindstand en het is technisch mogelijk dat de seinhuiswachter de vergrendeling aanbrengt.

Hogesnelheidslijnen in Spanje (vervolg)

door Henry van Amstel

De omvangrijke uitbreiding van het hogesnelheidsnet heeft geleid tot een even omvangrijke instroom van verschillende types hogesnelheidsmaterieel. Een instroom die, gezien de verwachte uitbreidingen op korte termijn, nog wel even zal doorgaan. Werd in eerste instantie uitgegaan van een in Frankrijk aanwezig materieeltype, inmiddels zet Spanje de toon met spectaculaire hogesnelheidstreinen. Een bespreking van de verschillende nieuwe materieelseries.

Het tijdperk van de Mustangs

door Frans Kristensen

Al in de jaren dertig werden er in Zweden moderne trams ontworpen die decennialang hun stempel op het materieelpark van de meeste trambedrijven zouden drukken. Zelfs nu zijn er in Göteborg nog nazaten van deze eerste generatie vierassers aan te treffen. In de jaren dertig ontstond in Göteborg de wens om op termijn een aantal lijnen van het net om te vormen tot een soort deels op vrije baan rijdende Stadtbahn. De capaciteit van zo’n sneltramnet zou het beste kunnen worden benut met brede, ruime trams, die ook een flinke snelheid konden halen. Om ervaring met zo′n wagen op te doen, bestelde men een experimentele tram bij ASEA. Deze tram arriveerde in 1937 en kwam te boek te staan als de eerste moderne tram in Zweden. In ieder geval was het de eerste Zweedse tram met passagierscirculatie. De tram, die het nummer 210 kreeg, deed een paar jaar dienst. Op grond van de lering die hieruit werd getrokken, bouwde ASEA vijftien trams met de typeaanduiding MB03. In feite was dit de eerste serie Mustangs, al kwam die naam pas een paar jaar later in zwang bij de levering aan Stockholm.