Straßen- und Stadtbahnen in Keulen, Frankfurt en Stuttgart

Presentatie door Hans Casteleijn.

Ik heb deze combinatie gekozen, omdat in 1959 Rotterdam voor de keuze stond tussen een sneltram onder Maas door of een echte metro. De keuze is bekend, het werd een echte metro.
In Keulen, Frankfurt en Stuttgart werd de keuze stapsgewijs gemaakt: men koos in alle drie de steden voor een metrosysteem, dat echter over een heel lange periode gebouwd zou worden. Ondertussen zou het tramsysteem in fases worden omgebouwd, respectievelijk in tunnels onder de stadscentra door worden geleid.
Alleen Frankfurt haalde het stadium van een echte metro! Maar ook hier bleef een half ondergronds lightrailnet bestaan, naast een conventioneel, maar sterk uitgekleed tramnet. Zelfs de tram wordt de laatste jaren sterk gemoderniseerd en uitgebreid. De tram voorziet in verbindingen tot 8 kilometer lengte. Ook de regionale treinen rijden al sinds 1972 onder het centrum en het centraal station door en het vormt een groot en compleet netwerk.
In Stuttgart verdwenen de laatste smalspoortramlijnen pas in 2008! Toch bleef het zwaar uitgevoerde Stadtbahnnet nog een aantal tramkenmerken behouden.
Keulen haalde nooit de fase van een echt metronetwerk. Hoewel Keulen zelf vindt dat men een immens metronetnetwerk bezit met 13 lijnen!, handelt het in werkelijkheid toch om een modern, zwaar Stadtbahnnet. Heel uniek is hier, dat het oude, grote buitenlijnnet, op één lijn na (Bergisch Gladbach), volledig behouden is gebleven en geïntegreerd is in het deels ondergrondse Stadtbahnnet. Het totale net is echter veel omvangrijker dan de drie, vroegere tramnetten te samen, omdat sinds 1978 ook het spoorwegnetwerk van de KBE met de twee lange lokaalspoorlijnen naar Bonn, stapsgewijs in het Stadtbahnnet geïntegreerd is. Op haar beurt is daarmee ook weer een samenhangend railnet met de stad Bonn ontstaan, waar men ook al over een omvangrijk buitenlijnnet beschikte! Anno 2010 kan men zo van Junkersdorf naar de Drachenfels per tram reizen, een afstand van 45 kilometer! In een dagtrip per ICE valt er een complete wereld aan tram en trein bij de oosterburen te ontdekken.

Het grote netwerk van Keulen is modern en strak uitgevoerd, weinig romantisch, maar het is buitengewoon functioneel. Met 260 miljoen reizigers is de KVB groter dan onze RET met zijn metro- en tramnetwerk. Samen met Bonn komt men ruim boven de 300 miljoen passagiers! Met enige fantasie kun je zeggen: Zo had anno NU de Blauwe Tram er uit kunnen zien!