Het in de Tweede Wereldoorlog weggevoerde spoorwegmaterieel

Presentatie door Sander Ruys

Al voor de bevrijding van Nederland boven de grote rivieren was duidelijk dat de bezetter planmatig, structureel en op grote schaal uit Nederland de meest uiteenlopende goederen had weggevoerd. Ongeveer 90% daarvan was na het begin van de Operatie Market Garden en de spoorwegstaking op 17 september 1944 uit ons land weggehaald. In die periode plunderden de Duitsers vooral vele fabrieken en de spoorwegen, maar ontruimden ook steden en dorpen, zoals Arnhem. Tegen deze achtergrond stelde de Nederlandse regering in april 1945 het Commissariaat-Generaal voor de Nederlandsche Economische Belangen in Duitschland in dat tot taak had het opsporen en het terugbrengen van weggevoerde goederen en de behartiging van de economische belangen van Nederland in Duitsland.

Sander Ruys schreef het boek Hummel Hummel Zügen en zo over de zoektocht die in dat kader in de periode 1945 tot en met 1951 plaatsvond naar de weggevoerde eigendommen van de Nederlandse Spoorwegen en over de daarmee verbonden uitwisseling van in Nederland buitgemaakt of achtergebleven (vooral) Duitse spoorwegmaterieel. Ook komt het niet teruggekeerde (‘vermiste’) en in de DDR, Polen en andere Oost-Europese landen achtergebleven spoorwegmaterieel aan de orde, waarover na de val van de Muur steeds meer bekend is geworden. Na het verschijnen van zijn boek in het najaar van 2020 ontving hij veel nieuwe informatie en beeldmateriaal, dat hij vanavond ook zal vertonen.

Het zwaar beschadigde elektrische treinstel NS ElD3 422 te Arnhem, dat op weg om naar Duitsland te worden weggevoerd (‘Hummel-Hummel 52’) in de oorlogshandelingen rond Arnhem terecht kwam. Foto: J.A. Bonthuis, 28-08-1945. Collectie NVBS Railverzamelingen.