Op de Rails – 2016 – nr. 11 (november)
Veteranen in dagelijkse dienst
door Raymond Kiès en Maurits van den Toorn
Een oude bekende op het Nederlandse spoor is locomotief 1251, die inmiddels in zijn zoveelste beschildering de trekkracht is van het Panorama Rail Restaurant. Amsterdam Centraal, 23 april 2016. Foto: Raymond Kiès.
In dit themanummer komen stoomlocomotieven, dieseldinosauriërs, elektrische veteranen en ‘gewone’ trams aan bod. Railvoertuigen die de leeftijdgrens van een halve eeuw ten dele al ruimschoots gepasseerd zijn, maar desondanks in West-Europa regelmatig nog in de normale dienst te zien zijn.
Plandampf – Kwart eeuw stoom volgens spoorboekje
door Bart van ’t Grunewold
Op 30 april 1991 vond in Saalfeld het ‘dubbelvertrek’ plaats van 01 1531 met E 802 van Sonneberg naar Leipzig en 41 1231 met D 504 van Saalfeld naar Berlijn. Het drie uur voor vertrek innemen van de fotolocatie werd beloond. Op het moment van vertrek stonden naar schatting meer dan 200 fotografen op de brug. Foto: Bart van ’t Grunewold.
Tussen 3 en 5 oktober 1990 werden drie dagen lang tussen Saalfeld en Camburg treinen uit de normale dienstregeling door stoom locomotieven getrokken. Het was de eerste Plandampf en naar later bleek, zeker niet de laatste.
Dieseldinosauriërs op het Britse spoor
door Sicco Dierdorp
De 37800 van Rail Operations Group brengt op 2 juli 2016 een pas gemoderniseerd voor Southeastern bestemd Electrostar-treinstel van Derby naar Ramsgate, hier ter hoogte van Irchester. Foto: Ian Leech.
Het Verenigd Koninkrijk heeft de naam vast te houden aan nostalgie en tradities, ook op het gebied van de spoorwegen. Nergens anders ter wereld is de dichtheid van museumspoorlijnen zo groot en het normale spoorwegnet wordt regelmatig gezien als ouderwets en achterhaald, amper ontwikkeld sinds de Victoriaanse tijd, tot handbediende overwegen en mechanische beveiliging aan toe. Op het eerste gezicht is het dus niet een al te grote verrassing dat er in de normale dienst nog aanzienlijke hoeveelheden bejaarde diesellocomotieven te vinden zijn.
De oudjes doen het nog best – Oud trammaterieel in de normale dienst
door Marco Moerland
Op het eiland Man vinden we trams die meer dan een eeuw oud zijn, zoals motorwagen 19 en bijwagen 46, beide uit 1899. Tussen Laxey en Bulgham Bay ligt de tramlijn direct naast de Ierse Zee; 6 juli 1993. Foto: Marco Moerland.
De boventitel van dit artikel roept twee vragen op. Wat is oud? Materieel dat (veel) ouder is dan de min of meer gangbare leeftijd of afschrijvingstermijn van dertig tot veertig jaar. Het is ook ‘the eye of the beholder’, want wat je zelf hebt zien komen, is gevoelsmatig helemaal niet oud. De tweede vraag is: wat is normale dienst? Ook dat is niet altijd even duidelijk. Zo was lijn 7 in Stockholm een museumlijn met oude trams, maar die zijn vervangen door modern lagevloermaterieel.
Elektrische veteranen in actie
door Raymond Kiès en Bastiaan Luytjes
Veteraan helpt moderne soortgenoot: de voormalige ÖBB-Krokodil 1020.041 van Pro-Lok verleent een Traxx van Metrans voorspandiensten bij het Oostenrijkse Frensdorf; 12 april 2016. Foto: Jaroslav Dvořák.
In West-Europa rijdt nog een aantal elektrische locomotieven in de normale dienst dat de leeftijdsgrens van vijftig jaar heeft bereikt of zelfs al overschreden heeft. Hiervan is een aantal eigendom van particuliere vervoerders, maar er zijn ook verhuurbedrijven die oudere tractiemiddelen aanbieden en verenigingen en spoorwegmusea zien door de verhuur van hun ‘stukken’ kans om de kas te vullen. In Frankrijk, Zwitserland en Duitsland maken de nationale spoorwegmaatschappijen nog op beperkte schaal van oude trekkrachten gebruik.
De ‘Bolle Neuzen’ – Nog actief tussen Noord- en Zuid-Europa
door Date Jan de Vries
MX 1042 van Tågkraft, gehuurd door CFL Cargo Sverige, met de Absolut Vodka-trein van Åhus naar Göteborg bij Kristianstad; 25 juni 2016. Foto: Gijs Kool.
In de jaren vijftig bracht het Zweedse bedrijf Nydqvist och Holm AB (Nohab) uit Trollhättan onder licentie van General Motors (Electro-Motive Division) een diesellocomotief op de baan die anno 2016 nog steeds actief is. Een markante locomotief met een bolle neus. Zodoende kreeg de locomotief al snel de bijnamen ‘Bolle Neus’, ‘Nohab’ of zelfs ‘Kartoffelkäfer’.