Van NSS tot Stoomtrein Katwijk-Leiden

door Peter Lammens

Peter Lammens, medewerker van het eerste uur bij het smalspoormuseum, presenteert een programma over de historie van Nederlandse Smalspoorstichting, die nu door het leven gaat als Stoomtrein Katwijk-Leiden. Oprichter Jan Pellenbarg had destijds van de Leidse Duinwatermaatschappij ( LDM) gedaan weten te krijgen dat enkele smalspoorlokomotiefjes hier mochten blijven rijden, met als tegenprestatie het onderhoud van de baan. Pellenbarg koos bewust voor de LDM, want deze had in die dagen nog een uitgebreid smalspoornet in de duinen bij Katwijk. Met een netlengte van bijna 12 km was dit tot eind jaren zeventig nog normaal in gebruik. In die tijd begon ook de NSS haar publieksritten door de duinen en legde het museumbedrijf enkele verbindingen tussen de drie hoofdaders. Het treintje kreeg een recreatieve functie en dat was Staatsbosbeheer (als nieuwe beheerder) al snel een doorn in haar natuuroog. Omdat ook het bedrijfsmatig gebruik van het smalspoor door de LDM was komen te vervallen, moest de NSS verdwijnen. Wel was duidelijk dat voor de inmiddels bekende collectie een oplossing moest komen. Samen met de provincie is een nieuwe locatie bij het Valkenburgse meer gevonden waar een gloednieuwe loods ter beschikking kwam. De NSS paste in de recreatieopzet van het meer en kon hier groeien en tot bloei komen. Inmiddels werken.meer dan 100 vrijwilligers aan het museum met een collectie van 16 stoom- en 76 dieselsmalspoorlocomotieven.

De rode Diema van loc Bornia van de Stoomtrein Katwijk-Leiden bij het station Valkenburg in 2013. (Foto: Karel Hoorn).