Vakantietreinen 1969 tot 1981 – een tijdbeeld

Reisbureautreinen, ook wel vakantietreinen genoemd, waren vanaf de vijftiger jaren een opkomende manier om op vakantie te gaan, vanouds – en deels nog steeds – vanuit Den Haag. Vanaf 1969 tot 1980 werkte de presentator van vanavond op deze nachttreinen, die reden naar Oostenrijk, Zwitserland en Italië onder de namen Hotelplan Expres, Bicentra Expres, Bergland Expres, Mediterraneo en Zonexpres. De laatst­genoemde naar Zuid-Frankrijk. Maar ook ritten naar Rome en Kopenhagen kwamen voor. De zomer kende een ander patroon dan de winter.

In deze presentatie zullen de achtergronden van het vervoer geschetst worden, de processen die daarbij een rol spelen, maar ook een tijdsbeeld van een periode, die vergeleken met nu misschien wel het best omschreven kan worden als ‘cowboytijd’ tussen de rails. Over deze vorm van vervoer is weinig gepubliceerd. Te zien is er nog wat in het mini-museum over reizen van NRV in het TUI-hoofdkantoor. Dick van der Spek schreef erover in NVBS Actueel van mei 2019 en in Op de Rails van mei 1967 werd er aandacht aan besteed in een artikel van Herman Vellekoop dat een overzicht geeft van de periode van 1936 tot 1967.

Daarna begon de bloeiperiode van deze vorm van vervoer, tot er in het hoogseizoen op vrijdagavond vier treinen van 15 rijtuigen vanaf Den Haag Centraal vertrokken. In Nederland liep het daarna langzaam terug, maar dit vervoer is nooit helemaal weggeweest en het komt nu weer terug. Ook in het buitenland is het een bekend fenomeen. Duitsland kent zijn Turnusverkehr, in Frankrijk is het een bekend verschijnsel. Deze zullen zijdelings ter sprake komen.

Het leven en werken op de trein was een aparte wereld met spanning en avontuur. Anekdotes zullen zeker niet ontbreken.